'Δεν φοβάμαι. 'Η αγάπη έξω βάλει τον φόβο'.
Αυτή τη βδομάδα πίνω καφέ με τη ζωγράφο και συντηρήτρια τέχνης Ευφροσύνη, στο εργαστήρι της. Κρεμασμένα στους τοίχους γύρω μας, τα ιδιαίτερα έργα της: κομμάτια ύφασμα στο ύψος του τοίχου, κεντημένα με οικογενειακά της στιγμιότυπα. Μέσα σ ’αυτήν την ιδιότυπη παρέα μιλάμε για την τέχνη, το φόβο, τη γυναίκα, το Θεό, και ένα σωρό άλλα:
Αυτή τη βδομάδα πίνω καφέ με τη ζωγράφο και συντηρήτρια τέχνης Ευφροσύνη, στο εργαστήρι της. Κρεμασμένα στους τοίχους γύρω μας, τα ιδιαίτερα έργα της: κομμάτια ύφασμα στο ύψος του τοίχου, κεντημένα με οικογενειακά της στιγμιότυπα. Μέσα σ ’αυτήν την ιδιότυπη παρέα μιλάμε για την τέχνη, το φόβο, τη γυναίκα, το Θεό, και ένα σωρό άλλα:
Πες μας για σένα!
Είμαι η Ευφροσύνη. Πρωτίστως είμαι σύζυγος και μητέρα. Αγαπώ το σπίτι μου. Τον χώρο που περνάω όμορφα με την οικογένεια μου, το παιδί μου και τον σύζυγό μου που με στηρίζει καθημερινά και με βοηθάει να γίνομαι καλύτερη.
Μου αρέσει πολύ να συνομιλώ με τα έργα των προγενέστερων καλλιτεχνών να προσπαθώ να τα επαναφέρω κατά το δυνατόν στην αρχική τους αίγλη και να παρατείνω την διάρκεια της ζωής τους. Λατρεύω τα βιβλία. Δεν θυμάμαι να έχει περάσει κάποια μέρα που να μην έχω διαβάσει έστω λίγο. M’ αρέσει πολύ η μουσική. Πάντα με συντροφεύει στις δημιουργικές μου ώρες. Μου αρέσει να γράφω. Μπορεί να μην γράφω ημερολόγιο όπως έγραφα μικρή αλλά γράφω γράμματα, σκέψεις, ποιήματα και μετά τη γέννηση της κόρης μου και παραμύθια. Αγαπώ πολύ τα παιδιά. Η ενασχόλησή τους με αυτά, μου δίνει πολύ χαρά και τη δυνατότητα να ανακαλύπτω τον ξεχωριστό και πλούσιο κόσμο που κρύβουν μέσα τους! Μ΄ αρέσει πολύ η φύση. Απολαμβάνω να βλέπω το ηλιοβασίλεμα και να παρατηρώ τα χρώματα που σχηματίζονται στον ουρανό και στην θάλασσα. Από μικρή μ’ άρεζε, τώρα μου αρέσει περισσότερο!
Μέσα από όλες αυτές τις αγάπες, τα βιώματα και τα ερεθίσματα της καθημερινότητας μου, σχεδιάζω, κεντώ, ράβω, ζωγραφίζω. Για αυτά δεν μπορώ να πω ότι τα αγαπώ ή ότι μου αρέσουν γιατί τα θεωρώ προέκταση του ίδιου μου του εαυτού.
Είμαι η Ευφροσύνη. Πρωτίστως είμαι σύζυγος και μητέρα. Αγαπώ το σπίτι μου. Τον χώρο που περνάω όμορφα με την οικογένεια μου, το παιδί μου και τον σύζυγό μου που με στηρίζει καθημερινά και με βοηθάει να γίνομαι καλύτερη.
Μου αρέσει πολύ να συνομιλώ με τα έργα των προγενέστερων καλλιτεχνών να προσπαθώ να τα επαναφέρω κατά το δυνατόν στην αρχική τους αίγλη και να παρατείνω την διάρκεια της ζωής τους. Λατρεύω τα βιβλία. Δεν θυμάμαι να έχει περάσει κάποια μέρα που να μην έχω διαβάσει έστω λίγο. M’ αρέσει πολύ η μουσική. Πάντα με συντροφεύει στις δημιουργικές μου ώρες. Μου αρέσει να γράφω. Μπορεί να μην γράφω ημερολόγιο όπως έγραφα μικρή αλλά γράφω γράμματα, σκέψεις, ποιήματα και μετά τη γέννηση της κόρης μου και παραμύθια. Αγαπώ πολύ τα παιδιά. Η ενασχόλησή τους με αυτά, μου δίνει πολύ χαρά και τη δυνατότητα να ανακαλύπτω τον ξεχωριστό και πλούσιο κόσμο που κρύβουν μέσα τους! Μ΄ αρέσει πολύ η φύση. Απολαμβάνω να βλέπω το ηλιοβασίλεμα και να παρατηρώ τα χρώματα που σχηματίζονται στον ουρανό και στην θάλασσα. Από μικρή μ’ άρεζε, τώρα μου αρέσει περισσότερο!
Μέσα από όλες αυτές τις αγάπες, τα βιώματα και τα ερεθίσματα της καθημερινότητας μου, σχεδιάζω, κεντώ, ράβω, ζωγραφίζω. Για αυτά δεν μπορώ να πω ότι τα αγαπώ ή ότι μου αρέσουν γιατί τα θεωρώ προέκταση του ίδιου μου του εαυτού.
Τι σε κινητοποιεί, τι σε παθιάζει;
Αγαπώ πολύ τις κλωστές, τα υφάσματα, τις δαντέλες, τα πινέλα, τα πενάκια, τα μολύβια, τα μαρκαδοράκια, τα χρώματα, τα χειροποίητα χαρτιά, τα χαρτόνια και πολλά αλλά υλικά γιατί τα χρησιμοποιώ και τα μεταμορφώνω σε έργα τέχνης. Ακόμα δεν είμαι σίγουρη αν η ιδέα χρησιμοποιεί το υλικό ή αν το υλικό οδηγεί στην ιδέα. Για παράδειγμα ένα από τα αγαπημένα μου έργα, «Οι πεταλούδες», έχει γίνει χρησιμοποιώντας το ύφασμα από ένα άσπρο δαντελωτό φουστάνι της κόρης μου που το φορούσε στην ηλικία των 2 ετών.
Αγαπώ πολύ τις κλωστές, τα υφάσματα, τις δαντέλες, τα πινέλα, τα πενάκια, τα μολύβια, τα μαρκαδοράκια, τα χρώματα, τα χειροποίητα χαρτιά, τα χαρτόνια και πολλά αλλά υλικά γιατί τα χρησιμοποιώ και τα μεταμορφώνω σε έργα τέχνης. Ακόμα δεν είμαι σίγουρη αν η ιδέα χρησιμοποιεί το υλικό ή αν το υλικό οδηγεί στην ιδέα. Για παράδειγμα ένα από τα αγαπημένα μου έργα, «Οι πεταλούδες», έχει γίνει χρησιμοποιώντας το ύφασμα από ένα άσπρο δαντελωτό φουστάνι της κόρης μου που το φορούσε στην ηλικία των 2 ετών.
Πως σου προέκυψε η ενασχόλησημε την τέχνη?
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, μου άρεζε πολύ να φτιάχνω πράγματα με τα χέρια μου. Κρυβόμουν, θυμάμαι, σε κάτι μυστικές κρυψώνες στο σαλόνι και σκεφτόμουν πώς μπορούσα να φτιάξω αυτό που είχα φανταστεί ή έπαιρνα ένα σημειωματάριο και με ένα μολυβάκι έκανα σκιτσάκια και προσχέδια από μνήμης. Έπειτα έβγαινα από την κρυψώνα μου και ξανάρχιζα το ατέλειωτο ευφάνταστο παιχνίδι με τα τέσσερα αδέρφια μου. Ακόμα δεν τους έχω ρωτήσει αν εκείνες τις στιγμές, η απουσία μου, τους γινόταν αισθητή.
Μεγαλώνοντας, η δημιουργία με συντρόφευε διακριτικά. Δεν φανταζόμουν όμως την ζωγραφική ως «επάγγελμα». Έτσι σπούδασα την συντήρηση έργων τέχνης κάτι που συνδύαζε την τέχνη και την επιστήμη.
Στην ώριμη ηλικία των 30 ετών, παντρεμένη πια και αφού βιοποριζόμουν από τις προηγούμενες σπουδές μου, αισθάνθηκα επιτακτική την ανάγκη να σπουδάσω την ζωγραφική. Μια ανάγκη που σαν μικρόβιο σε σιγοτρώει μυστικά, μέσα σου, μέχρι να την εκπληρώσεις. Αυτό το αίσθημα δεν μπορώ να το περιγράψω με λόγια. Πιστεύω όμως ότι οι ομοιοπαθείς με καταλαβαίνουν απόλυτα.
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, μου άρεζε πολύ να φτιάχνω πράγματα με τα χέρια μου. Κρυβόμουν, θυμάμαι, σε κάτι μυστικές κρυψώνες στο σαλόνι και σκεφτόμουν πώς μπορούσα να φτιάξω αυτό που είχα φανταστεί ή έπαιρνα ένα σημειωματάριο και με ένα μολυβάκι έκανα σκιτσάκια και προσχέδια από μνήμης. Έπειτα έβγαινα από την κρυψώνα μου και ξανάρχιζα το ατέλειωτο ευφάνταστο παιχνίδι με τα τέσσερα αδέρφια μου. Ακόμα δεν τους έχω ρωτήσει αν εκείνες τις στιγμές, η απουσία μου, τους γινόταν αισθητή.
Μεγαλώνοντας, η δημιουργία με συντρόφευε διακριτικά. Δεν φανταζόμουν όμως την ζωγραφική ως «επάγγελμα». Έτσι σπούδασα την συντήρηση έργων τέχνης κάτι που συνδύαζε την τέχνη και την επιστήμη.
Στην ώριμη ηλικία των 30 ετών, παντρεμένη πια και αφού βιοποριζόμουν από τις προηγούμενες σπουδές μου, αισθάνθηκα επιτακτική την ανάγκη να σπουδάσω την ζωγραφική. Μια ανάγκη που σαν μικρόβιο σε σιγοτρώει μυστικά, μέσα σου, μέχρι να την εκπληρώσεις. Αυτό το αίσθημα δεν μπορώ να το περιγράψω με λόγια. Πιστεύω όμως ότι οι ομοιοπαθείς με καταλαβαίνουν απόλυτα.
Πώς βλέπεις την τέχνη σήμερα?
Χμ… Δύσκολη ερώτηση. Ερώτηση που γεννάει πολλές ερωτήσεις.
Η τέχνη καταρχήν είναι το καθρέφτισμα κάθε κοινωνίας. Οι αρχαιολόγοι και μελετητές της ιστορίας, μέσω της τέχνης βγάζουν πάντα τα πορίσματά τους. Η κοινωνία του σήμερα είναι μια κοινωνία που βιώνει οικονομική κρίση, μα κατά την γνώμη μου, η κρίση είναι κυρίως ηθική. Μια ταραγμένη κοινωνία που νοσεί. Από έναν τέτοιον νέο παγκόσμιο Μεσαίωνα που ζούμε σήμερα, τι είδους τέχνη θα πρέπει να περιμένουμε;
Όμως, αυτό το διάστημα τυχαίνει να είμαι η πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης και λόγω αυτής της ιδιότητας γνωρίζω από κοντά πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες. Με μερικούς από αυτούς μάλιστα έχουμε καρδιακή φιλία. Άνθρωποι αυθεντικοί, με ήθος, με εξαιρετικό έργο, με όραμα για το αύριο. Η ερώτηση είναι ποιοι καλλιτέχνες προωθούνται, ποιοι γίνονται γνωστοί στο ευρύ κοινό και πώς;
Η άλλη ερώτηση είναι, εμείς ως μονάδες έχουμε την παιδεία, την καλλιέργεια, τον χρόνο και τον χώρο μέσα μας, να επιλέξουμε τέχνη; Τι ερεθίσματα δίνουμε στα παιδιά μας; Τι παράδειγμα; Γιατί η τέχνη δεν είναι μόνο για τους δημιουργούς. Αυτοί ό,τι κάνουν, το κάνουν κυρίως για τον εαυτό τους. Ολοκληρώνονται μέσα από αυτό. Η τέχνη είναι για όλους και ενυπάρχει παντού.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν…
Τι σε χαλάει, τι σε απογοητεύει;
Με χαλάει η τηλεόραση και όλο αυτό το ψέμα που αναπαράγει. Αυτή η πλύση εγκεφάλου που γίνεται μέσω αυτής. Ο φόβος και η βία που προσπαθεί να μεταδώσει στις ψυχές των ανθρώπων.
Δεν απογοητεύομαι όμως. Απλώς κάνω τις επιλογές μου και γι’ αυτό δεν έχουμε εδώ και 17 χρόνια τηλεόραση στο σπίτι μας.
Χμ… Δύσκολη ερώτηση. Ερώτηση που γεννάει πολλές ερωτήσεις.
Η τέχνη καταρχήν είναι το καθρέφτισμα κάθε κοινωνίας. Οι αρχαιολόγοι και μελετητές της ιστορίας, μέσω της τέχνης βγάζουν πάντα τα πορίσματά τους. Η κοινωνία του σήμερα είναι μια κοινωνία που βιώνει οικονομική κρίση, μα κατά την γνώμη μου, η κρίση είναι κυρίως ηθική. Μια ταραγμένη κοινωνία που νοσεί. Από έναν τέτοιον νέο παγκόσμιο Μεσαίωνα που ζούμε σήμερα, τι είδους τέχνη θα πρέπει να περιμένουμε;
Όμως, αυτό το διάστημα τυχαίνει να είμαι η πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης και λόγω αυτής της ιδιότητας γνωρίζω από κοντά πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες. Με μερικούς από αυτούς μάλιστα έχουμε καρδιακή φιλία. Άνθρωποι αυθεντικοί, με ήθος, με εξαιρετικό έργο, με όραμα για το αύριο. Η ερώτηση είναι ποιοι καλλιτέχνες προωθούνται, ποιοι γίνονται γνωστοί στο ευρύ κοινό και πώς;
Η άλλη ερώτηση είναι, εμείς ως μονάδες έχουμε την παιδεία, την καλλιέργεια, τον χρόνο και τον χώρο μέσα μας, να επιλέξουμε τέχνη; Τι ερεθίσματα δίνουμε στα παιδιά μας; Τι παράδειγμα; Γιατί η τέχνη δεν είναι μόνο για τους δημιουργούς. Αυτοί ό,τι κάνουν, το κάνουν κυρίως για τον εαυτό τους. Ολοκληρώνονται μέσα από αυτό. Η τέχνη είναι για όλους και ενυπάρχει παντού.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν…
Τι σε χαλάει, τι σε απογοητεύει;
Με χαλάει η τηλεόραση και όλο αυτό το ψέμα που αναπαράγει. Αυτή η πλύση εγκεφάλου που γίνεται μέσω αυτής. Ο φόβος και η βία που προσπαθεί να μεταδώσει στις ψυχές των ανθρώπων.
Δεν απογοητεύομαι όμως. Απλώς κάνω τις επιλογές μου και γι’ αυτό δεν έχουμε εδώ και 17 χρόνια τηλεόραση στο σπίτι μας.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχεις κάνει;
Δεν νομίζω ότι μπορώ να ξεχωρίσω κάτι ως το πιο δύσκολο πράγμα που έχω κάνει. Η αλήθεια είναι ότι έχω κάνει πολλές υπερβάσεις στην ζωή μου και πολλά πράγματα που έχω καταφέρει κρύβουν πίσω τους πολύ υπομονή, κόπο, πολλές προσπάθειες και φυσικά πολύ προσευχή. Εκείνες τις στιγμές όμως, αν και είχα στραμμένο το βλέμμα μου στον στόχο, περιόριζα την προσπάθειά μου στο μικρό βήμα που είχα να διανύσω εκείνη την ημέρα. Πάντα με την ελπίδα, και βαθιά μέσα μου, με την βεβαιότητα της επιτυχίας.
Εκ των υστέρων αναπολώντας τη διαδρομή, αισθάνομαι πραγματικά σαν να ήταν άλλος αυτός που έκανε όλο αυτόν τον αγώνα, πράγμα που σημαίνει ότι ο Θεός γίνει την δύναμη αλλά και το δώρο και απλώς επιβεβαιώνεται ότι ο Θεός δίνει «κατά την καρδίαν».
Πιστεύεις πολύ στο Θεό;
Στον Θεό δεν πιστεύει κανείς λίγο ή πολύ. Στον Θεό ή πιστεύεις ή δεν πιστεύεις.
Από μικρή οι γονείς μου, δεν φρόντισαν να μου δώσουν μόνο υλικά αγαθά και γνωστική παιδεία αλλά κυρίως πνευματική παιδεία, πράγμα για το οποίο τους είμαι πολύ ευγνώμων. Γνώρισα και έζησα από κοντά φωτισμένους ανθρώπους. Κάποιους από αυτούς, τους έχει ήδη αναγνωρίσει η Εκκλησία μας ως σύγχρονους αγίους. Μέσω όλων αυτών των γνώσεων αλλά κυρίως των βιωμάτων, ήμουν σε θέση ως ενήλικας πλέον, να κάνω ελεύθερα τις επιλογές μου.
Η πίστη στο Θεό είναι βίωμα που σε γεμίζει τόσο πολύ, σε ελευθερώνει και σε κάνει να είσαι ο καλύτερος εαυτός σου. Ναι λοιπόν. Εγώ πιστεύω στον έναν, αληθινό, τριαδικό Θεό.
Δεν νομίζω ότι μπορώ να ξεχωρίσω κάτι ως το πιο δύσκολο πράγμα που έχω κάνει. Η αλήθεια είναι ότι έχω κάνει πολλές υπερβάσεις στην ζωή μου και πολλά πράγματα που έχω καταφέρει κρύβουν πίσω τους πολύ υπομονή, κόπο, πολλές προσπάθειες και φυσικά πολύ προσευχή. Εκείνες τις στιγμές όμως, αν και είχα στραμμένο το βλέμμα μου στον στόχο, περιόριζα την προσπάθειά μου στο μικρό βήμα που είχα να διανύσω εκείνη την ημέρα. Πάντα με την ελπίδα, και βαθιά μέσα μου, με την βεβαιότητα της επιτυχίας.
Εκ των υστέρων αναπολώντας τη διαδρομή, αισθάνομαι πραγματικά σαν να ήταν άλλος αυτός που έκανε όλο αυτόν τον αγώνα, πράγμα που σημαίνει ότι ο Θεός γίνει την δύναμη αλλά και το δώρο και απλώς επιβεβαιώνεται ότι ο Θεός δίνει «κατά την καρδίαν».
Πιστεύεις πολύ στο Θεό;
Στον Θεό δεν πιστεύει κανείς λίγο ή πολύ. Στον Θεό ή πιστεύεις ή δεν πιστεύεις.
Από μικρή οι γονείς μου, δεν φρόντισαν να μου δώσουν μόνο υλικά αγαθά και γνωστική παιδεία αλλά κυρίως πνευματική παιδεία, πράγμα για το οποίο τους είμαι πολύ ευγνώμων. Γνώρισα και έζησα από κοντά φωτισμένους ανθρώπους. Κάποιους από αυτούς, τους έχει ήδη αναγνωρίσει η Εκκλησία μας ως σύγχρονους αγίους. Μέσω όλων αυτών των γνώσεων αλλά κυρίως των βιωμάτων, ήμουν σε θέση ως ενήλικας πλέον, να κάνω ελεύθερα τις επιλογές μου.
Η πίστη στο Θεό είναι βίωμα που σε γεμίζει τόσο πολύ, σε ελευθερώνει και σε κάνει να είσαι ο καλύτερος εαυτός σου. Ναι λοιπόν. Εγώ πιστεύω στον έναν, αληθινό, τριαδικό Θεό.
Μεγαλύτερή σου επιθυμία ή όνειρο αυτή την εποχή;
Καλά κάνεις που αναφέρεσαι σε «αυτήν την εποχή» γιατί γενικά έχω πολλά όνειρα, τα οποία πολλές φορές στην πορεία αλλάζουν… Αυτήν την περίοδο πάντως ονειρεύομαι την ζωή μου κοντά στην φύση και έξω από τη φασαρία της πόλης. Θα ήθελα να έχω τη δυνατότητα, κάτω από το σπίτι μου, σε ένα ανεξάρτητο μεγάλο και φωτεινό χώρο, να στήσω το εργαστήριό μου, δουλεύοντας εκεί και με την συντήρηση των έργων τέχνης, την πρώτη μου αγάπη αλλά δημιουργώντας και δικά μου έργα, που είναι πια αναπόσπαστο μέρος της ζωής μου. Ονειρεύομαι έναν χώρο ανοιχτό και προς τα παιδιά, που τόσο πολύ αγαπώ. Να τους φέρνω σε επαφή με την μαγεία της τέχνης και να τους παρακινώ να ανακαλύπτουν τον καλλιτέχνη που κρύβουν μέσα τους!
Ο μεγαλύτερος φόβος σου;
Δεν φοβάμαι. «Η αγάπη έξω βάλει τον φόβο».
Πάντα θυμάμαι αυτό που μου έλεγε ο πρώτος πνευματικός μου, το καλό είναι πιο δυνατό από το κακό. Το πιστεύω!
Το μότο σου στη ζωή;
Όλα είναι δύσκολα μέχρι να γίνουν εύκολα.
Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στη ζωή σου ή στον κόσμο;
Προς το παρόν προσπαθώ να αλλάξω ή μάλλον να μεταμορφώσω τον εαυτό μου, γνωρίζοντας ότι η κακιά πλευρά του εαυτού μου, είναι και ο μοναδικός εχθρός μου. Καθημερινός αγώνας και πάλη του παλαιού ανθρώπου με τον νέο, η μία πλευρά τρέφεται με τα πάθη η άλλη με την αρετή. Προσπαθώ να προσέχω ποιά ταΐζω…
Καλά κάνεις που αναφέρεσαι σε «αυτήν την εποχή» γιατί γενικά έχω πολλά όνειρα, τα οποία πολλές φορές στην πορεία αλλάζουν… Αυτήν την περίοδο πάντως ονειρεύομαι την ζωή μου κοντά στην φύση και έξω από τη φασαρία της πόλης. Θα ήθελα να έχω τη δυνατότητα, κάτω από το σπίτι μου, σε ένα ανεξάρτητο μεγάλο και φωτεινό χώρο, να στήσω το εργαστήριό μου, δουλεύοντας εκεί και με την συντήρηση των έργων τέχνης, την πρώτη μου αγάπη αλλά δημιουργώντας και δικά μου έργα, που είναι πια αναπόσπαστο μέρος της ζωής μου. Ονειρεύομαι έναν χώρο ανοιχτό και προς τα παιδιά, που τόσο πολύ αγαπώ. Να τους φέρνω σε επαφή με την μαγεία της τέχνης και να τους παρακινώ να ανακαλύπτουν τον καλλιτέχνη που κρύβουν μέσα τους!
Ο μεγαλύτερος φόβος σου;
Δεν φοβάμαι. «Η αγάπη έξω βάλει τον φόβο».
Πάντα θυμάμαι αυτό που μου έλεγε ο πρώτος πνευματικός μου, το καλό είναι πιο δυνατό από το κακό. Το πιστεύω!
Το μότο σου στη ζωή;
Όλα είναι δύσκολα μέχρι να γίνουν εύκολα.
Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στη ζωή σου ή στον κόσμο;
Προς το παρόν προσπαθώ να αλλάξω ή μάλλον να μεταμορφώσω τον εαυτό μου, γνωρίζοντας ότι η κακιά πλευρά του εαυτού μου, είναι και ο μοναδικός εχθρός μου. Καθημερινός αγώνας και πάλη του παλαιού ανθρώπου με τον νέο, η μία πλευρά τρέφεται με τα πάθη η άλλη με την αρετή. Προσπαθώ να προσέχω ποιά ταΐζω…
Κάτι που θα ήθελες να πεις ή να μοιραστείς με τις γυναίκες εκεί έξω.
Θα ήθελα να τις χαιρετίσω αγαπητικά. Να τις μεταφέρω δύο συμβουλές, ευχές που μου είχαν δώσει δύο γηραιές γυναίκες στο διάβα της ζωής μου.
Κατά την διάρκεια του γαμήλιου ταξιδιού μας, λίγο πριν τα 26 μου χρόνια, σε ένα ορεινό χωρίο της Ζακύνθου, συναντήσαμε μια παραδοσιακή γιαγιά. Με το που μας είδε μας είπε «Νιόπανδρα, νιόπανδρα;» Και μόλις της απαντήσαμε καταφατικά, χαμογέλασε και μας είπε «Άντε, καλές επιλογές και καλές υπομονές τώρα…» και συνέχισε τον δρόμο της.
Την δεύτερη μου την είπε μια γιαγιά πλέον των 90 ετών, όταν δούλευα σε ένα ξεχασμένο από τον κόσμο χωριό της ορεινής Κρήτης. «Ευφροσύνη», μου έλεγε, « να ξέρεις ότι η γυναίκα θάβει το σπίτι της βαθιά στην γη ή το ανεβάζει στα ουράνια».
Εύχομαι και εγώ με την σειρά μου σε όλες τις γυναίκες εκεί έξω, να παρακινηθούν από τα σοφά λόγια των γηραιών αυτών γυναικών, να ανακαλύψουν την δύναμη που έχουν μέσα τους και να ανυψώσουν πρώτα την οικογένεια τους στα ύψη, που είναι το κύτταρο της κοινωνίας, οπότε και κατά επέκταση τον κόσμο ολόκληρο!
Θα ήθελα να τις χαιρετίσω αγαπητικά. Να τις μεταφέρω δύο συμβουλές, ευχές που μου είχαν δώσει δύο γηραιές γυναίκες στο διάβα της ζωής μου.
Κατά την διάρκεια του γαμήλιου ταξιδιού μας, λίγο πριν τα 26 μου χρόνια, σε ένα ορεινό χωρίο της Ζακύνθου, συναντήσαμε μια παραδοσιακή γιαγιά. Με το που μας είδε μας είπε «Νιόπανδρα, νιόπανδρα;» Και μόλις της απαντήσαμε καταφατικά, χαμογέλασε και μας είπε «Άντε, καλές επιλογές και καλές υπομονές τώρα…» και συνέχισε τον δρόμο της.
Την δεύτερη μου την είπε μια γιαγιά πλέον των 90 ετών, όταν δούλευα σε ένα ξεχασμένο από τον κόσμο χωριό της ορεινής Κρήτης. «Ευφροσύνη», μου έλεγε, « να ξέρεις ότι η γυναίκα θάβει το σπίτι της βαθιά στην γη ή το ανεβάζει στα ουράνια».
Εύχομαι και εγώ με την σειρά μου σε όλες τις γυναίκες εκεί έξω, να παρακινηθούν από τα σοφά λόγια των γηραιών αυτών γυναικών, να ανακαλύψουν την δύναμη που έχουν μέσα τους και να ανυψώσουν πρώτα την οικογένεια τους στα ύψη, που είναι το κύτταρο της κοινωνίας, οπότε και κατά επέκταση τον κόσμο ολόκληρο!
*Την Ευφροσύνη φωτογραφίσαμε στο εργαστήρι της στις 40 Εκκλησιές.